Ketonal, znany również pod nazwą ketoprofen, jest lekiem z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ), powszechnie stosowanym w terapii bólu, stanów zapalnych i gorączki. Jego skuteczność sprawia, że znajduje zastosowanie zarówno w leczeniu przewlekłych schorzeń reumatologicznych, jak i w łagodzeniu bólu pourazowego. Niemniej jednak, łączenie ketonalu z alkoholem etylowym stanowi poważne zagrożenie zdrowotne, które może prowadzić do powikłań o charakterze gastrologicznym, neurologicznym, a nawet ogólnoustrojowym.
Ketonal działa poprzez blokowanie enzymów cyklooksygenazy typu 1 i 2 (COX-1 i COX-2), które odpowiadają za produkcję prostaglandyn – mediatorów procesów zapalnych. Zmniejszenie stężenia prostaglandyn skutkuje zmniejszeniem bólu, obrzęku i gorączki. Mechanizm ten, choć efektywny terapeutycznie, wiąże się z istotnym ryzykiem działań niepożądanych, zwłaszcza w kontekście układu pokarmowego. Alkohol, działający drażniąco i toksycznie na przewód pokarmowy, w połączeniu z ketonalem, potęguje te działania uboczne.
Ketonal jest metabolizowany głównie w wątrobie, podobnie jak alkohol etylowy. To oznacza, że przyjmowanie obu substancji jednocześnie znacząco obciąża ten narząd, prowadząc do zwiększenia ryzyka toksycznego uszkodzenia hepatocytów. W przypadku osób z niewydolnością wątroby, wirusowym zapaleniem wątroby lub nadużywających alkoholu, ryzyko to staje się szczególnie istotne. W takich przypadkach niekontrolowane spożycie alkoholu podczas leczenia ketonalem może skutkować rozwojem ostrego zapalenia wątroby lub zaostrzeniem przewlekłych stanów chorobowych.
Najpoważniejsze konsekwencje zdrowotne wynikające z połączenia ketonalu z alkoholem obejmują:
Ketonal retard, czyli preparat o przedłużonym uwalnianiu, jest często stosowany w leczeniu przewlekłego bólu. Niemniej jednak jego dłuższy okres działania oznacza, że pozostaje w organizmie przez wiele godzin, zwiększając ryzyko interakcji z alkoholem nawet długo po przyjęciu leku. Oznacza to, że przypadkowe spożycie alkoholu po zastosowaniu ketonalu retard może nadal prowadzić do poważnych powikłań.
W badaniach epidemiologicznych, takich jak prace García Rodríguez i wsp. („Gastrointestinal toxicity of NSAIDs and the role of gastroprotective therapy”, *Gastroenterology*, 1998), wykazano, że osoby łączące niesteroidowe leki przeciwzapalne z alkoholem mają znacząco wyższe ryzyko powikłań gastrologicznych, w tym krwawień i perforacji wrzodów. W innym badaniu (Kuna P. i in., „Farmakoterapia bólu”, 2010), podkreślono hepatotoksyczne działanie tej kombinacji, zwłaszcza przy długotrwałym stosowaniu NLPZ.
Na szczególną ostrożność muszą uważać osoby starsze, pacjenci z chorobą wrzodową żołądka, zaburzeniami krzepliwości, cukrzycą, a także osoby z chorobami wątroby i nerek. W tych grupach ryzyko działań niepożądanych znacząco przewyższa potencjalne korzyści z leczenia ketoprofenem, zwłaszcza przy okazjonalnym lub regularnym spożywaniu alkoholu.
Choć czas eliminacji ketoprofenu z organizmu wynosi około 6-8 godzin, w praktyce medycznej zaleca się, by całkowicie unikać alkoholu przez co najmniej 48–72 godziny po zakończeniu leczenia. Pozwala to zminimalizować ryzyko interakcji i daje czas na regenerację wątroby.
Warto zaznaczyć, że zarówno ketonal, jak i alkohol mają wpływ na funkcjonowanie ośrodkowego układu nerwowego. Wspólne ich działanie może prowadzić do zaburzeń koncentracji, opóźnienia reakcji, senności i zawrotów głowy, co jest szczególnie niebezpieczne w sytuacjach wymagających zachowania pełnej sprawności psychofizycznej – np. podczas prowadzenia pojazdów.
Wielu pacjentów nie zdaje sobie sprawy z ryzyka związanego z łączeniem leków przeciwbólowych z alkoholem. Edukacja zdrowotna i rozmowa z lekarzem lub farmaceutą powinna stanowić nieodzowny element każdej terapii lekowej, szczególnie jeśli pacjent ma historię nadużywania alkoholu. Warto również zwrócić uwagę na to, że przewlekłe picie alkoholu może skutkować zaburzeniami układu nerwowego – więcej o tym przeczytasz w artykule Alkohol a starzenie się mózgu.
W kontekście zdrowia publicznego i praktyki klinicznej nie sposób przecenić znaczenia profilaktyki interakcji leków z substancjami psychoaktywnymi. W przypadku ketonalu i alkoholu mamy do czynienia z interakcją, która jest nie tylko ryzykowna, ale również trudna do przewidzenia indywidualnie. Dlatego należy całkowicie unikać spożywania alkoholu podczas leczenia tym lekiem, nawet w najmniejszych dawkach.
Osoby z problemem alkoholowym, które regularnie sięgają po środki przeciwbólowe, powinny skonsultować się z lekarzem – może okazać się, że potrzebne jest odtrucie organizmu. Warto również przeczytać jak alkohol wpływa na układ krążenia, ponieważ niektóre skutki interakcji mogą wynikać z mechanizmów krążeniowo-naczyniowych.
W przypadku wystąpienia objawów zatrucia lub złego samopoczucia po połączeniu ketonalu z alkoholem, nie należy ich bagatelizować. W szczególnych sytuacjach rozważ pomoc medyczną w formie odtrucia alkoholowego w Warszawie i okolicach.
